تعریف عزت نفس

تعریف عزت نفس
کوپر اسمیت2 (1967)، عزت نفس عبارت است از ارزشیابی و قضاوت فردی از شایستگی که ویژگی عام شخصیت است، نه یک نگرش لحظه ای یا اختصاصی برای موقعیت های خاص (پروین3، 1989؛ ترجمه جوادی و کدیور، 1372).
عزت نفس عبارت است از احساس ارزشمندی و صلاحیت فردی که افراد در ارتباط به خود پنداره شان دارند. عزت نفس احساسی است که فرد درباره خود دارد و شامل میزان احترام فرد به خود و پذیرش خود می باشد. عزت نفس با مفهوم خود متفاوت است مفهوم خود شامل باورهای فرد درباره خود و بیشتر بر مبنای توصیف است نه بر مبنای ارزشیابی ممکن است بعضی از قسمت های مفهوم خود خوب یا بد تلقی گردد ولی بعضی از بخش های آن نه خوب تلقی شود نه بد به عنوان مثال داشتن موی سیاه بخشی از مفهوم خود است که این ویژگی نه خوب است نه بد. در حالی که عزت نفس شامل قضاوت فرد از خصوصیاتش می شود (ماسن1و همکاران، 1997، ترجمه یاسایی، 1376).
عزت نفس عبارت است از درجه تصویب، تأیید، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خویشتن احساس می کند که این احساس ممکن است در اثر مقایسه با دیگران باشد یا مستقل از آنها باشد (شاملو، 1386).
تاریخچه عزت نفس
علاقه به مطالعه عزت نفس از کارهای روان درمانگری به نام کاری راجرز2 (1961)، آغاز شد. راجرز می گفت: علت اصلی پایین بودن عزت نفس یک فرد عدم دریافت حمایت عاطفی و تأیید اجتماعی کافی است. به خصوص او فکر می کرد که کودکانیکه مرتب اینگونه خطاب می شوند «تو این کار را درست انجام ندادی»، «آن کار را نکن»، «آن کار را باید بهتر انجام می دادی» یا «چرا اینقدر خنگی» عزت نفس پایین تری دارند. برای بسیاری از دانش آموزان دوره هایی از نوسان عزت نفس وجود دارد. اما پایین بودن مداوم عزت نفس نشان دهنده مشکلات جدی تری است. پایین بودن دائمی عزت نفس با کاهش پیشرفت تحصیلی، افسردگی، اختلالات خوردن و بزهکاری رابطه دارد (هارتر3، 1998)
مشکلات جدی دانش آموزان نه تنها به عزت نفس پایین بستگی دارد، بلکه با سایر شرایط نیز ارتباط دارد. وقتی عزت نفس پایین با مشکل انتقال (مانند انتقال به مدرسه راهنمایی) یا مشکلات خانوادگی(مانند طلاق) ترکیب شود، مشکلات دانش آموز می تواند تشدید شود.تحقیقات نشان می دهند که عزت نفس کودکان به همراه رشد آنها متحول می شود. در یک مطالعه جدید نشان داده شد که پسرها و دخترها هر دو در دوره ی کودکی عزت نفس بالایی داشتند، اما در اوایل نوجوانی عزت نفس آنها به طور قابل ملاحظه ای افت داشت.در این مطالعه کاهش عزت نفس در دخترها دو برابر پسرها بود.پژوهش های دیگر نیز نشان می دهند که دوره نوجوانی عزت نفس دخترها کمتر از پسرها است. از بین دلایل موجود برای کاهش عزت نفس دخترها و پسرها می توان به افزایش ناگهانی تغییر فیزیکی ناشی از بلوغ اشاره کرد:
افزایش انتظارات و خواسته های مرتبط با پیشرفت تحصیلی به حمایت ناکافی از سوی والدین مدرسهاز بین دلایل کاهش بیشتر عزت نفس در دخترها و اختلالات کاهش عزت نفس بین دو جنس مهمترین علت آنست که با افزایش سن انتظارات از جذابیت فیزیکیشان بیشتر می شود و دیگر این که انگیزه ایجاد روابط اجتماعی افزایش می یابد که مورد تأیید جامعه نیست (هارتر،1998).
منشاء عزت نفس
1ـ خود سنجی:یکی از منابع و ریشه های عزت نفس خودسنجی است، وقتی افراد موفقیت را تجربه می-کنند احساس غرور می کنند و زمانی که شکست را تجربه می کنند احساس شرم می کنند. افرادی که دارای سابقه مستمر موفقیت هستند دارای انتظارات موفقیت مکرر هستند این افراد عزت نفس و مفهوم خود بالایی دارند. در مقابل افرادی که دارای سابقه نسبتاً ثابتی از شکست دارند دارای عزت نفس سطح پایینی هستند.
2ـ واکنش و ارزیابی دیگران: مهمترین منبع پیدایش عزت نفس واکنش دیگران نسبت به خود است. تصویر هر فرد از خود بر اساس واکنش ها و ارزیابی های دیگران از او می باشد. والدین نیز در شکل گیری تصویر فرد از خود تأثیر مهمی دارند. ارزیابی کودکان از خویشتن متأثر از فرایند ارزیابی انعکاس یافته است. بر اساس این فرایند تصویر و باور افراد در مورد خودشان را از طریق واکنش های کسانی که برایشان مهم است دریافت می کنند. میزان پذیرش، علاقه و محبت ابراز شده نسبت به کودک در عزت نفس او تأثیر مهمی دارد. نتایج تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که عزت نفس بالایی دارند در مقایسه با آنهایی که عزت نفس پایین دارند مادرانشان روابط نزدیکتر و گرم تری با آنها دارند و بیشتر به آنها عشق می ورزند و کودکان عشق و علاقه مادر را به عنوان نشانه ای از ارزش و اهمیت خود تلقی می کنند. در حالی که کودکانی که عزت نفس پایینی دارند مادرانشان رفتاری خشن با آنها داند نسبت به آنها بی احترامی می کنند و همچنین این مادران در برخورد با کودک مستبد، سلطه جو و طرد کننده هستند؛ بنابراین با توجه به آنچه گفته شد واکنش و ارزیابی دیگران از فرد به خصوص والدین یکی از مهمترین منابع شکل گیری عزت نفس می باشد (شاملو، 1386).
3ـ مقایسه اجتماعی: یکی دیگر از منابع عزت نفس مقایسه ای اجتماعی است. افراد از دیگران به عنوان معیاری برای ارزیابی خود استفاده می کنند. در صورتی که رفتار فرد با معیارهای مربوطه نزدیک باشد احساس رضایت و عاطفه مثبت ایجاد می کند و در صورتی که رفتار فرد با معیارها هماهنگ نباشد احساس خشنودی ایجاد می کند (همان منبع). 

ابراز وجود

ابراز وجود
ابراز وجود یکی از مهارتهای اجتماعی است که در محیطها ی تخصصی و در تعاملات روزمره بسیار مفید است. وقتی دیگران حقوق ما را رعایت نمی کنند، آزرده، خشمگین و ناراحت می شویم، اما برخی از ما نمی توانیم ابراز وجود کنیم. این مشکل ریشه های تربیتی دارد و ناشی از پرورش یافتن ما توسط والدینی بسیار سختگیر است که «فرزندان خود را می بینند، اما حرفهای آنها را نمی شنوند» این گونه کودکان در مدرسه یاد می گیرند که معلمان بچه های ساکت را دوست دارند ولی آنها بعدها من سختی می توانند بر سلطه پذیریهای بازمانده از دوران تحصیل و آموزشهای خانوادگی خویش فائق آیند اما پژوهشها نشان می دهند که ما می توانیم مهارت ابراز وجود را در خودمان منبود بخشیم.
 لنج و جاکوبسی، مهارت ابراز وجود را این گونه تعریف کرده اند:
« ابراز وجود شامل گرفتن حق خود و ابراز افکار، احساسات و اعتقادات خویش من گونه ای مناسب مستقیم و صادقانه است من نحوی که حقوق دیگران را زیر پا نگذاریم.»
 ابراز وجود متشکل از هفت دسته پاسخ است که سه دسته از آنها پاسخهای منفی هستند: 1- ابراز عقاید نامعقول و متفاوت 2- تقاضای تغییر رفتار از دیگران 3- رد درخواستهای معقول آنها.
 چهار دسته پاسخ مثبت عبارتند از: 1- قبول کاستیهای خود 2- رد بدل کردن تعارف 3- شروع و ادامه تعاملات 4- ابراز احساسات مثبت (زنگویی، 1377).

پرسشنامه های روانشناسی موجود و دانلود رایگان

پرسشنامه های روانشناسی موجود و دانلود رایگان

احساس و فکر ناکارآمد - پرسشنامه ها و آزمون های روانی استاندارد
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گرانفسکی - پرسشنامه ها
پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گرانفسکی
پرسشنامه ی کانرز والدین - پرسشنامه ها و آزمون های روانی استاندارد
پرسشنامه ارزیابی سلامت روان کودکان و نوجوانان 6 تا 14 ساله
مقیاس صمیمیت
پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر - پرسشنامه ها و آزمون های روانی
دانلود آزمون SCL 90 - پرسشنامه ها و آزمون های روانی استاندارد
پرسشنامه نگرانی پنسییلوانیا(PSWQ) - پرسشنامه ها
پرسشنامه نئو NEO PI-R فرم تجدید نظر شده
پرسشنامه آلکسی تیمیای تورنتو (TAS)
پرسشنامه شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد
پرسشنامه رضایت زناشویی ENRICH 47 ماده ای
دانلود رایگان پرسشنامه نیازهای صمیمیت به همراه پاسخنامه
مقیاس زوجی اینریچ - پرسشنامه ها و آزمون های روانی استاندارد
دانلود پرسشنامه ارزیابی همدلی بزرگسالان (مارک دیویس)
پرسشنامه ی سبک های فرزند پروری 

ادامه مطلب

برچسب‌ها: احساس و فکر ناکارآمد، مقیاس صمیمیت، دانلود آزمون SCL 90، پرسشنامه نئو NEO PI-R فرم تجدید، پرسشنامه آلکسی تیمیای تورنتو، دانلود پرسشنامه شایستگی مربی، پرسشنامه ی سبک های فرزند پروری، پرسشنامه ارزیابی سرمایه فکری، پرسشنامه دینداری گلاک و استارک، پرسشنامه کنترل خشم

تاب آوری

تاب آوری
تعریف تاب آوری
گارمزی و ماستن (1991) تاب آوری را « یک فرایند، توانایی یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدیدکننده»، تعریف نموده اند. به بیان دیگر تاب آوری، سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است (والر، 2001).
البته تاب آوری تنها پایداری در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده نیست و حالتی انفعالی در رویارویی با شرایط خطرناک نمی باشد، بلکه شرکت فعال و سازنده در محیط پیرامونی خود است.
می توان گفت تاب آوری، توانمندی فرد در برابر تعادل زیستی – روانی، در شرایط خطرناک است ( کانر و دیویدسون، 2003)، افزون بر این پژوهشگران بر این باورند که تاب آوری نوعی ترمیم خود با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی است (گارمزی، 1991).
ماستن، (2001) باور داشت که تاب آوری، بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر ( در شرایط تهدیدکننده) است و از این رو سازگاری موفق در زندگی را فراهم می کند ( 1).
برخی فواید تاب آور بودن
در تحقیقی که توسط شاکری نیا و محمدپور (1389) انجام شد، مشخص شد پرستارانی که از تاب آوری بالاتری برخوردارند کمتر دچار استرس های شغلی می شوند.
در تحقیق گیلسپاری نیز این نتیجه حاصل شد که امید، خودشایستگی، سازگاری، کنترل و ظرفیت با تاب آوری رابطه مثبت آماری دارد (2).
تاب آوری می تواند از طریق تقویت حرمت خود به عنوان مکانیسم واسطه ای به انطباق پذیری مثبت منتهی شود، و علاوه بر این، بسیاری دیگر از تبیین ها، یادآوری می کنند که در صورت ضعف سازه تاب آوری، حرمت خود تضعیف، و فرایند مقابله با تجربه های منفی، ناکارآمد می شوند ( 4).
نتیجه تحقیق سامانی و همکاران (1386)، نشان داد که تاب آوری با تاثیر بر نوع احساس ها و هیجان های فرد، نگرش مثبت و در نتیجه رضایت از زندگی را در پی دارد. پاره ای از تحقیقات خارجی از جمله آنتونوسکی (1987) و لازاروس (2004) نیز همین نتیجه را نشان داده اند. به بیان دیگر نخستین اثر ارتقاء توانمندی های فرد در زمینه       تاب آوری، کاهش مشکلات روانی و هیجانی، افزایش میزان سلامت روانی و در نتیجه افزایش میزان رضایتمندی فرد از زندگی خواهد بود (1).
در عین حال کامپفر به این نکته نیز اشاره می نماید که سازگاری مثبت با زندگی، هم می تواند پیامد تاب آوری به شمار رود و هم به عنوان پیش آیند، سطح بالاتری از تاب آوری را سبب شود. وی این مساله را ناشی از پیچیدگی تعریف و نگاه فرآیندی به تاب آوری می داند (1). 

تاب آوری چیست؟ Resiliency

تاب آوری چیست؟ Resiliency
تاب آوری ظرفیت بازگشتن از دشواری پایدار و ادامه دار و توانایی در ترمیم خویشتن است. این ظرفیت انسان می تواند باعث شود تا او پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار بگذرد و علیرغم قرار گرفتن در معرض تنش های شدید، شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی او ارتقا یابد. تاب آوری نوعی ویژگی است که از فردی به فردی دیگر متفاوت است ومی تواند به مرور زمان رشد کند یا کاهش یابد و براساس خود اصلاح گری فکری و عملی انسان، در روند آزمون و خطای زندگی شکل می گیرد
تاب آوری چیست؟ Resiliency
آیا درهنگام طوفان ،درختان را دیده اید، آنگاه که به خود می پیچند وخم می شوند برف ها به روی شاخه هایشان سنگینی می کند تا بدانجا که شاخه هایشان در مقابل زمین سر تعظیم فرودمی آورند اما به ندرت می شکنند و به محض فروکش کردن طوفان و آب شدن برف ها بتدریج استوارتر از گذشته بر می خیزند .
آیا فردی را سراغ دارید که با وجود رشد در یک محیط نه چندان مناسب (مثلا در خانواده های آشفته، مدارس شلوغ و کم امکانات، جوامعی با میزان بیکاری بالا و فرصت های شغلی اندک و …) به موفقیت های بزرگی در زندگی خود دست یافته باشد؟ یا برعکس، افرادی که با وجود در اختیار داشتن امکانات مناسب و برخورداری از شرایط ایده آل، موفقیت های کمی را در زندگی تجربه کرده اند؟
احتمالا تا به حال این سؤال به ذهنتان رسیده که چرا برخی افراد در برخورد با عوامل استرس زا انعطاف پذیری خاصی دارند و خم به ابرو نمی آورند ولی بعضی های دیگر برای مقابله با چنین عواملی مشکل دارند؟ و این که ویژگی های این افراد آموختنی است یا ارثی؟ در این چگونه برای آشنایی بیشتر شما با این ویژگی اخلاقی به تعریف تاب آوری پرداختیم.
اما بدنیست بدانید که برای مشکلات و سختی هایی که ممکن است در زندگی همه ما وجود داشته باشد، قدرت پیشگویی کننده ای وجود ندارد؛ بلکه این خودمان هستیم که این قدرت را برای آنان قائل می شویم.
در واقع این قدرت از درون خود ما سرچشمه می گیرد و با یکی از ویژگی های مهم روانی به نام «تاب آوری» ارتباط پیدا می کند. 

تاب آوری و ارتقای آن

تاب آوری و ارتقای آن
مقدمه
رویکرد روانشناسی مثبت‌گرا، با توجه به استعدادها و توانمندی‌های انسان (به‌جای پرداختن به نابهنجاری‌ها و اختلال‌ها)، در سال‌های اخیر مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است. این رویکرد، هدف نهایی خود را شناسایی سازه‌ها و شیوه‌هایی می‌داند که بهزیستی و شادکامی انسان را به‌دنبال دارند. از این رو عواملی که سبب سازگاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدیدهای زندگی گردند، بنیادی‌ترین سازه‌های مورد پژوهش این رویکرد می‌باشند. در این میان، تاب‌آوری[1] جایگاه ویژه‌ای در حوزه‌های روانشناسی تحول، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی یافته است، به‌طوری که هر روز بر شمار پژوهش‌های مرتبط با این سازه افزوده می‌شود. گارمزی و ماستن(1991؛ به نقل از سامانی، جوکار و صحراگرد،1386) تاب‌آوری را‌ ”یک فرآیند، توانایی، یا پیامد سازگاری موفقیت‌آمیز با شرایط  تهدیدکننده“، تعریف نمود‌ه‌اند. به بیان دیگر تاب‌آوری، سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است (والر، 2001؛ به نقل از سامانی، جوکار و صحراگرد،1386).
تاب آوری به عنوان حفظ سلامتی و عملکرد موفقیت آمیز یا سازگاری با یک بافت و موقعیت تهدیدآمیز یا آزارنده تعریف می شود(گارمزی[2]،1993؛ لوتار، سوچتی و بکر[3]،2000).
البته تاب‌آوری، تنها پایداری در برابر آسیب‌ها یا شرایط تهدیدکننده نیست و حالتی انفعالی در رویارویی با شرایط خطرناک نمی‌باشد، بلکه شرکت فعال و سازنده در محیط پیرامونی خود است. می‌توان گفت تاب‌آوری، توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی، در شرایط خطرناک است (کانر3 و دیویدسون4، 2003). افزون بر این، پژوهشگران بر این باورند که تاب‌آوری نوعی ترمیم خود با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی است (گارمزی، 1991؛ ماستن، 2001؛ راتر، 1999؛ لوتار، سیچتی و بکر، 2000؛ به نقل از سامانی، جوکار و صحراگرد،1386). کامپفر (1999؛ به نقل از سامانی، جوکار و صحراگرد،1386) باور داشت که تاب‌آوری، بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر (در شرایط تهدیدکننده) است و از این رو سازگاری موفق در زندگی را فراهم می‌کند. در عین حال کامپفر به این نکته نیز اشاره می‌نماید که سازگاری مثبت با زندگی، هم می‌تواند پیامد تاب‌آوری به‌شمار رود و هم به‌عنوان پیش‌آیند، سطح بالاتری از تاب‌آوری را سبب شود. وی این مسأله را ناشی از پیچیدگی تعریف و نگاه فرآیندی به تاب‌آوری می‌داند. 

رابطه هوش هیجانی و تاب آوری در دانشجویان

رابطه هوش هیجانی و تاب آوری در دانشجویان

در سال های اخیر رویکرد روان شناسی مثبت با شعار توجه به استعدادها و توانمندی های انسان مورد توجه پژوهشگران حوزه های مختلف روانشناسی قرار گرفته است. این رویکرد بر شناسایی سازه ها و پرورش توانمندی هایی تاکید می کند که ارتقاء سلامت و شادکامی انسان را فراهم می کند. تاب آوری مهمترین راهبردی است که در این رویکرد مورد توجه پژوهشگران است.

پژوهش های تاب آوری حاکی از این واقعیت است که برای عوامل خطر، قدرت پیش بینی کننده مطلق وجود ندارد. تاب آوری را فرایند یا توانایی سازگاری موفقیت آمیز به رغم شرایط چالش انگیز و تهدید کننده تعریف کرده اند. والر (2000) اظهار می دارد تاب آوری صرفاً به سازگاری و تطابق سازنده و مثبت در برخورد با مشکلات و گرفتاری ها اطلاق شده است.

محققان تاب آوری و آسیب پذیری را در دو قطب متضاد یک پیوستار می دانند. آسیب پذیری به افزایش احتمال پیامدهای منفی در برابر خطرات اطلاق می شود.تاب آوری نوعی مصون سازی در برابر مشکلات روانی اجتماعی بوده و کارکرد مثبت زندگی را افزایش می دهد. ورنر و اسمیت (1992) اظهار می دارند تاب آوری می تواند با افزایش مهارت های اجتماعی تقویت گردد. مهارت هایی از قبیل برقراری ارتباط، مهارت های رهبری، حل مساله، مدیریت منابع، توانایی رفع موانع موفقیت و توانایی برنامه ریزی.