ابراز وجود چیست؟

ابراز وجود چیست؟

مقدمه

آیا اغلب این احساس را داشته‌اید که دیگران می‌خواهند شما مانند آنها فکر کنید؟

آیا ابراز صادقانه و آزادانه احساسات منفی یا مثبت در برابر دیگران برایتان دشوار است؟

آیا بعضی مواقع کنترل خود رااز دست می‌دهید و نسبت به کسی که توجیهی برای اعمال خود ندارد عصبانی می‌شوید؟

پاسخ مثبت به هر یک از سؤالات فوق در مواردی می‌تواند دلالت بر وجود مشکل "ناتوانی در ابراز وجود " داشته باشد.

ابراز وجود چیست؟

ابراز وجود عبارت است از توانایی بیان و ابراز خواسته‌ها و حق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران. این ابراز بصورت ارتباطی صادقانه، مستقیم و باز بوده که موجب رشد و ارتقاء شخص می‌گردد. با ابراز وجود، احساس اعتماد به نفس در شما به وجود می‌آید و باعث می‌شود تا احترام همسالان و دوستان خود را بهتر بدست آورید و فرصت ایجاد رابطه دوستانه را با دیگران در شما افزایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا احساس بهتر و کنترل بیشتری روی موقعیت‌های روزانه زندگیتان داشته باشید. این امر همچنین توانایی تصمیم‌گیری را در شما افزایش داده احتمال دستیابی به موقعیت‌هائی که در زندگی می‌خواهید بیشتر خواهد نمود.

به طور کلی ابراز وجود به معنای توانایی بیان و ابراز افکار و احساسات است به گونه‌ای که بازگو کننده نیازهایتان بوده و راه‌های برقراری ارتباط با دیگران را برای شما باز نگه می‌دارد.

به هر حال، قبل از اینکه بتوانید به راحتی نیازهایتان را ابراز کنید ‌باید این باور را داشته باشید که داشتن چنین نیازهایی حق مسلم شماست.
  
 به خاطر داشته باشید که شما دارای حقوق زیر هستید:

* حق تصمیم‌گیری در مورد چگونه اداره کردن زندگی خود، حق دنبال کردن اهداف، آرزوها و تعیین خط مشی زندگی خود.

* حق بها دادن به ارزش‌ها، باورها، عقاید و عواطف خود و محترم شمردن آنها با در نظر گرفتن عقاید، ارزش‌ها و باورهای دیگر افراد جامعه

* حق عدم نیاز به توجیه اعمال و احساسات خود برای دیگران.

* حق تعیین چگونگی رفتار دیگران با شما به گونه‌ای که دوست دارید.

* حق ابراز وجود با گفتن "نه"، "نمی‌دانم"، " نمی‌فهمم" یا حتی "برایم اهمیتی ندارد".

* حق چگونگی صرف وقت خود برای سازماندهی افکار و عقاید خویش قبل از بیان آنها.

* حق سوال کردن برای کسب اطلاع یا کمک، بدون داشتن احساسات منفی در مورد نیازهای خود.

*حق تغییر دیدگاه و نظر خود، حق اشتباه کردن و داشتن رفتار غیر منطقی، با درک کامل و قبول پیامدهای آن.

* حق دوست داشتن خود علیرغم کامل نبودن و در بعضی موارد داشتن عملکرد پائین‌تر از حد توانائی.

* حق داشتن روابط مثبت و رضایت‌بخش با دیگران و احساس راحتی و آزادی در ابراز صادقانه نظرات خود، حق تغییر یا قطع ارتباط با آنها در صورت برآورده نشدن نیازهایتان.

* حق تغییر، گسترش و بهبود بخشیدن زندگی خود.

در صورتی که شما اعتقادی به این حقوق نداشته باشید ممکن است نسبت به وقایع و حوادث زندگی خود واکنشی انفعالی نشان دهید. زمانی که نیازها، عقاید و قضاوتهای دیگران برایتان از قضاوتها، عقاید و نیازهای خودتان مهمتر باشند احتمال آزردگی خاطر، اضطراب و عصبانیت در شما وجود دارد. این چنین برخوردهای انفعالی و یا ناتوانی در ابراز وجود، غالباً به طور غیر مستقیم باعث تیرگی روابط دوستانه با دیگران می‌شود.

بسیاری از مردم این احساس را دارند که در صورت ابراز حق و برآوردن نیازهای قانونی‌شان، افرادی خودخواه و از خود راضی تلقی شوند. معنای از خود راضی بودن این است که شما تنها به حقوق خود فکر کنید و هیچ توجه‌ای به حقوق دیگران نداشته باشید. در حالی که در واقع شما نگران حقوق قانونی دیگران نیز هستید.

خودخواهی و ابراز وجود

هنگامی که شما رفتاری خودخواهانه دارید و یا اینکه به حقوق دیگران تجاوز می‌کنید در واقع به جای ابراز وجود و رفتار سازنده، از رفتار مخرب و پرخاشگرانه استفاده کرده‌اید. بین این دو نوع رفتار مرز مشخصی وجود دارد. رفتار پرخاشگرانه در اینجا بدین معنی است که شما به بهای بی‌ارزش شمردن یا تمسخر دیگران، حق خود را ابراز می‌کنید و با اعمال قدرت و یا برخورد عاطفی، فرصت ابراز حق را به دیگران نمی‌دهید. به همین دلیل پرخاشگری شما منجر به عصبانیت و کینه‌توزی در دیگران شده و بر خلاف هدف‌تان، آنها دیگر احترامی برای شما قائل نخواهند شد. هر چند در مقطع خاص از زمان ممکن است احساس بر حق بودن و برتری نسبت به دیگران داشته باشید اما بعد از کمی تفکر در مورد آن، این احساس می‌تواند به صورت احساس گناه در شما درآید.

آنچه که با ابراز وجود به دست نمی‌آید.

داشتن توانائی ابراز وجود لزوماً روحیه شاد و برخورد درست با دیگران را در شما تضمین نمی‌کند. همچنین این حالت تضمین کننده حل مشکلات شخصی و عدم پرخاشگری در برابر ابراز وجود دیگران نمی‌باشد. توانائی ابراز وجود، تنها بدین معنی هم نیست که با داشتن آن شما قادر خواهید بود به هر چه بخواهید دست یابید. بلکه می‌توان گفت ناتوانی در ابراز وجود، از جمله دلایلی است که می‌تواند در برقراری ارتباط شما با دیگران تعارضاتی را به وجود آورد.

 تکنیک‌های خاص جرأت‌آموزی(ابراز وجود)

1) تا آنجا که امکان دارد احساسات، افکار و خواسته‌های خود را به طور واضح و آشکار مطرح کنید: بیان جملات زیر می‌تواند این حالات را به وضوح نشان دهد:

"من می‌خواهم"، "من نمی‌خواهم که شما..."، "آیا ممکن است شما..."، "از کاری که کردید خوشم آمد"، "من نظرات مختلفی دارم. من با این قسمت، به این دلایل موافقم، اما با بعضی از این موارد به دلایل دیگری مخالفم".

در ابراز وجود مشخص کردن آنچه را که می‌خواهید و آنچه را که نمی‌خواهید اهمیت زیادی دارد.

2) صریح و رو راست باشید: حرفهای خود را به کسی که مد نظرتان است بزنید. اگر می‌خواهید به کسی چیزی بگوئید مستقیماً آن را به خودش بگوئید. به هیچ کس غیر از او حرفتان را نزنید.

3) مسئولیت حرفهای خود را بپذیرید: اعتراف کنید که مرجع این صحبت‌ها خودتان هستید و این صحبت‌ها ناشی از تصور شما از خوب در مقابل بد و حق در مقابل باطل است. شما می‌توانید مسئولیت صحبت خود را با بیان جملاتی که با "من" شروع می‌شود بر عهده گیرید. به عنوان مثال: من با شما موافق نیستم   ( به جای تو اشتباه می‌کنی).

4) درصدد دریافت نتیجه عکس‌العمل حرفها و رفتارهای خود در دیگران باشید: با پرسیدن سؤالاتی همچون "آیا صحبتهایم واضح هستند؟"، به نظر شما این موقعیت چطور می‌آید و چه کاری می‌خواهید انجام دهید؟

از مزایای دریافت عکس العمل‌ها این است که شما را به اصلاح سوء تفاهم‌هایی که برایتان پیش آمده تشویق می‌کند و دیگران را نیز کمک می‌کند تا درک کنند شما عقیده و احساس خود را ابراز می‌کنید و قصد بیان خواسته‌هایتان را ندارید. آنها را تشویق کنید تا پسخوراندهای خود را به طور واضح، مستقیم و روشن بیان نمایند.

برای افزایش مهارت ابراز وجود چه باید کرد؟

* به یاد داشته باشید برای افزایش مهارت ابراز وجود باید در موقعیت‌های مختلف، تکنیک‌های خاص ابراز وجود را بکار گرفت. در ابراز وجود تنها ابراز کلام و بیان مطالب مطرح نیست، بلکه نحوه ارتباطات غیر کلامی شما اعم از تن صدا، حالت چهره، ارتباطات چشمی و وضع اندام نقش تعیین کننده‌ای در تأثیر شما بر دیگران خواهند داشت.

* به خاطر داشته باشید کسب توانایی ابراز وجود، مستلزم صرف وقت، تمرین و تلاش زیاد  است و برای رسیدن به این هدف لازم است فرد اشتباهات خود را نیز بپذیرد. همان طور که این تکنیک‌ها را به کار می‌برید وجود محیط حمایت کننده و روابط صمیمانه در بالا بردن ابراز وجود از اهمیت خاصی برخوردار هستند.

* نهایتاً مشاوران مراکز مشاوره می‌توانند شما را در زمینه استفاده از این تکنیک‌ها یاری دهند تا با ابراز وجود، بتوانید گامی در رشد و شکوفائی توانائیها و استعدادهای خود بردارید.